آشنایی با بوم مدل کسب و کار و شیوه طراحی آن

آشنایی با بوم مدل کسب و کار و شیوه طراحی آن

بوم مدل کسب و کار (Business Model Canvas) ابزاری است که به کارآفرینان و مدیران کسب و کارها کمک می‌کند تا مدل کسب و کار خود را به‌صورت تصویری و ساختارمند ترسیم کنند. این مدل توسط آلکساندر اوستروالدر (Alexander Osterwalder) معرفی شده و به کسب و کارها کمک می‌کند تا عناصر کلیدی مدل خود را شناسایی و تجزیه و تحلیل کنند.

اجزای بوم مدل کسب و کار

بوم مدل کسب و کار شامل ۹ عنصر کلیدی است:

1. مشتریان هدف (Customer Segments):

   • شناسایی گروه‌های مختلف مشتریانی که کسب و کار شما به آنها خدمت می‌کند. این بخش شامل مشتریان فردی، سازمانی یا هر نوع مشتری دیگر است.

2. پیشنهاد ارزش (Value Propositions):

   • توضیح اینکه محصول یا خدمت شما چه ارزشی برای مشتریان ایجاد می‌کند و چگونه نیازهای آن‌ها را برآورده می‌سازد.

3. کانال‌ها (Channels):

   • روش‌ها و کانال‌هایی که از طریق آن‌ها محصول یا خدمت خود را به مشتریان ارائه می‌دهید. این شامل کانال‌های آنلاین و آفلاین است.

4. روابط با مشتریان (Customer Relationships):

   • نوع ارتباطی که با مشتریان برقرار می‌کنید. این می‌تواند شامل خدمات مشتری، پشتیبانی پس از فروش و تعاملات دیگر باشد.

5. جریان‌های درآمد (Revenue Streams):

   • منبع درآمد کسب و کار شما. این می‌تواند شامل فروش مستقیم، اشتراک، تبلیغات و … باشد.

6. منابع کلیدی (Key Resources):

   • منابع و دارایی‌های ضروری که برای ارائه ارزش به مشتریان و راه‌اندازی کسب و کار نیاز دارید.

7. فعالیت‌های کلیدی (Key Activities):

   • فعالیت‌ها و فرآیندهای اصلی که باید برای تحقق پیشنهاد ارزش و رسیدن به اهداف کسب و کار انجام دهید.

8. شرکای کلیدی (Key Partnerships):

   • شبکه‌ای از شرکا و تأمین‌کنندگان که به شما در انجام فعالیت‌ها و دستیابی به اهداف کمک می‌کنند.

9. ساختار هزینه (Cost Structure):

   • هزینه‌های مرتبط با فعالیت‌های کسب و کار، شامل هزینه‌های ثابت و متغیر.

شیوه طراحی بوم مدل کسب و کار

۱. تعریف هدف

• قبل از شروع، مشخص کنید که چه چیزی می‌خواهید با طراحی بوم مدل کسب و کار خود به دست آورید. آیا هدف شما ایجاد یک کسب و کار جدید است یا بهبود یک کسب و کار موجود؟

۲. استفاده از الگوی بوم

• می‌توانید از الگوی بوم مدل کسب و کار موجود استفاده کنید. این الگو معمولاً به‌صورت یک نمودار بزرگ و شامل ۹ بخش است.

۳. جمع‌آوری اطلاعات

• برای هر بخش، اطلاعات لازم را جمع‌آوری کنید. می‌توانید از تحقیقات بازار، نظرسنجی‌ها و تحلیل رقبا استفاده کنید.

۴. ترسیم مدل

• با توجه به اطلاعات جمع‌آوری‌شده، شروع به پر کردن بخش‌های مختلف بوم کنید. از زبان ساده و قابل فهم استفاده کنید.

۵. تحلیل و بررسی

• بعد از پر کردن بوم، مدل را تحلیل کنید. آیا اجزا به هم پیوسته‌اند؟ آیا نقاط قوت و ضعف را شناسایی کرده‌اید؟ این مرحله به شما کمک می‌کند تا نقاط ضعف را شناسایی کرده و بهبودهای لازم را اعمال کنید.

۶. تست و بازخورد

• مدل کسب و کار را با افراد مورد نظر (مانند مشتریان یا همکاران) به اشتراک بگذارید و از آنها بازخورد بگیرید. این بازخورد می‌تواند به شما در بهبود مدل کمک کند.

۷. به‌روز رسانی مداوم

• بوم مدل کسب و کار باید یک سند زنده باشد که به‌طور منظم به‌روز شود. با تغییرات بازار، نیازهای مشتریان و دیگر عوامل، باید مدل خود را بازنگری کنید.

نتیجه‌گیری

بوم مدل کسب و کار ابزاری کارآمد برای طراحی، تحلیل و بهبود مدل‌های کسب و کار است. با استفاده از این ابزار، می‌توانید تصویر کلی از کسب و کار خود داشته باشید و به راحتی نقاط قوت و ضعف آن را شناسایی کنید. طراحی صحیح و استفاده مؤثر از بوم مدل کسب و کار می‌تواند به موفقیت شما در راه‌اندازی و مدیریت یک کسب و کار پایدار و موفق کمک کند.